Türkiye İhracatçılar Meclisi bir ödül töreni düzenledi ve bu törende de oldukça tanıdık bir sima vardı. 17 Aralık soruşturmasında adını sıkça duyduğumuz Rıza Sarraf, kendi sektöründe 2014 yılında ihracat şampiyonu olarak ödül almaya gelmişti. Sarraf'a ödülünü Ekonomi Bakanı Zeybekçi ve Başbakan Yardımcısı Kurtulmuş verdiler. İran'dan ithal ettiğimiz petrol ve gazın bedeli olacak olan döviz kısıtlaması nedeniyle altına çevrilerek İran'a götürülmesi dış ticaret anlayışımızda ihracat olarak değerlendirilmişti. Rıza Sarraf'ın İran'ın alacaklı olduğu dövizleri altına çevirerek Dubai'ye ya da İran'a taşıma operasyonunda Türkiye'deki iş ve gelişmeleri yönettiği meydana çıkmıştı.

AB ve ABD 2012 Mart ayından sonra, uluslararası döviz transfer uygulaması olan Swift ile İran'a ya da İran'dan diğer ülkelere para transferi gerçekleştirmeyi imkansız bir hale getirmişti. Dövizlerin transfer edilmesinin ardından altın şeklinde de transfer edilmesine de bir takım kısıtlamalar uyguladı. ABD bu transferleri engellemek adına 2013 yılının Temmuz ayının başında İran'a yapılacak altın ihracatını da yasakladı.

Soru şu; öyle ki 2013 yılının ortasından sonra madem ki İran'a altın transferi yasaklandı peki Sarraf 2014 yılında bu ödülü almaya hak kazanacak hangi ihracatı gerçekleştirmişti?

Sayılara baktığımızda TÜİK verileri doğrultusunda 2014 yılında İran'da mücevher patlaması yaşanmıştı. 2012 ve 2013 yıllarında sırası ile 12 milyon ve 17 milyon dolarlık mücevher ihracatı gerçekleştirilen İran'a 2014 yılında tam tamına 818.5 milyon Dolar değerinde mücevher ihracatı gerçekleştirilmiş.

Tamam şöyle düşünelim; Türkiye'nin mücevher ihracatı artmış olabilirdi. Ama; 2012 yılında toplam olarak 2,7 milyon Dolar, 2013 yılında ise 3,4 milyon Dolar değerinde mücevher ihraç eden Türkiye 2014 yılında tamı tamına 4,3 milyon Dolar değerinde ihracat gerçekleştirmiş. Buradan çıkan sonuç şu; 2013 yılında İran'a hiç mücevher ihracatı gerçekleştirilmezken, bir anda zıplıyor ve 818 milyon dolar oluyor. Dolayısıyla da Türkiye'nin toplamda mücevher ihracatı fırlıyordu.

Mücevher ihracatında Türkiye 2014 yılında;

2013 yılına göre %27

2012 yılına göre ise %63 artış gösteriyordu.

Sektör şampiyonu olarak ödül almaya hak kazandığına göre bu artışta Rıza Sarraf'ın rolü oldukça büyük.

Peki ne oldu da birden İran'a 1 milyar Dolar'a yakın oranda altın gitmeye başladı? Bunun iki olasılığı var; birincisi petrol bedelinin mücevher olarak İran'a ödeniyor olması ancak bunun bir takım teknik kısıtlamaları olduğunu da belirtmek ve kaçırmamak gerekir ki, seri bir şekilde mücevher ihracatı yapılsa bile Türkiye'de mevcut bulunan imalathane kapasiteleri doğrultusunda bu üretimi yapmaları mümkün değil. Akla gelen ikinci düşünce ise, ihraç edilen mücevherlerin farklı bir kod altında ihraç ediliyormuş gibi gösterilmiş olması ki, umarız böyle bir şey değildir.

Asıl tuhaf olan şudur; İranlı ithalatçılar ambargo altında bulunan halkı için birden bire mücevher mi ithal mi etmeye başladı?

Türkiye'nin hangi mücevher formunda yer aldığını bilmiyorum ancak İran'dan gelen enerji ithalatının ödemesini şimdi de mücevher ya da bu kod altında farklı bir şekilde ödüyorsa tüm bunların döviz karşılığı yok demektir. O zaman ihracatçılar örgütü ne demeye Rıza Sarraf'ı ihracat şampiyonu ödülüne layık görerek, ödülünü de kabine üyelerine verdirmiştir? Öyle ya ödül almanın ve vermenin de bir takım kriterleri var; en önemlisi de ülkeye döviz kazandırması. Türkiye İhracatçılar Meclisi, ithalat karşılığını altın ile ödeyene ödül vermiş oldu. Son olarak da belirtmek gerekirse aylık olarak değerlendirildiğinde bu ihracat 2014 yılının Eylül ayınd yüklü şekilde başlamış ve 2015 Ocak ayında da bitmiş görünüyor. Bu sizde de soru işaretleri yaratmadı mı?